درآمد نفتی ایران کجا خرج می‌شود؟
تاریخ انتشار: ۱۹ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۵۷۶۰۷
به گزارش «تابناک» به نقل از تجارت نیوز، اداره اطلاعات انرژی آمریکا از درآمد ۱۹ میلیارد دلاری ایران از فروش نفت در پنج ماهه نخست سال جاری میلادی خبر داد و کل درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۲۲ را ۵۴ میلیارد دلار اعلام کرد.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا همچنین کل درآمد نفتی ایران در ۵ ماهه نخست سال جاری میلادی را ۱۹ میلیارد دلار برآورد کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما پرسش اصلی این است که درآمد‌های نفتی کجا هستند و چگونه خرج می‌شود؟ چرا آثار درآمد‌های نفتی ایران در بازار ارز مشهود نیست؟
سفره خالی مردم به‌رغم درآمد نفتی میلیارد دلاری
گرچه اعداد و ارقام از درآمد میلیارد دلاری نفت ایران حکایت دارند، اما همچنان سفره مردم خالی است. در واقع آمار‌های وزارت نفت گویای افزایش صادرات نفتی ایران به چین است، اما با وجود این افزایش صادرات و وضعیت بودجه به نظر نمی‌رسد این افزایش واقعی یا به سود بودجه بوده باشد.
چندی پیش هم بلومبرگ گزارشی مبنی بر تخفیف فزاینده قیمت نفت ایران منتشر کرد که با استناد به داده‌های شرکت‌های کشتی‌رانی گزارش داده است که ایران برای نفت صادراتی به پالایشگاه‌های چینی از روسیه نیز تخفیف بیشتری می‌دهد.
درواقع ماجرای ارائه تخفیف‌های نفتی از سوی کشور‌های صادرکننده نفت سیاستی است که از گذشته با هدف تراز کردن عرضه و تقاضا در بازار و درآمدزایی برای کشور‌ها دنبال می‌شود، طبق آخرین آمار چینی‌ها که مهم‌ترین خریدار عمده نفت ایران هستند نفت ایران را با حدود ۴۲ درصد تخفیف دریافت می‌کنند.
البته تخفیف در فروش نفت برای کشور‌های تحت تحریم نظیر ونزوئلا، ایران و روسیه امری روتین است و با دنبال کردن این سیاست تحریم‌ها را دور می‌زنند و فشار اقتصادی خود را کاهش می‌دهند.
اما آیا در واقعیت ماجرا هم فشار اقتصادی کاهش یافته است؟ براساس آمار سهم هر ایرانی از درآمد نفتی در سال ۱۴۰۱ تقریباً نصف سهمی است که ایرانیان از درآمد نفتی در سال ۸۶ داشته‌اند. همچنین سرانه درآمد نفتی ایرانیان در سال گذشته حدوداً ۳۴ درصد پایین‌تر از سال‌های پس از برجام برآورد شده است.
به عبارتی بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۹۷ و ۹۸ پس از خروج آمریکا از برجام درآمد‌های نفتی کشور کاهش قابل توجهی را تجربه کرد. با وجود اینکه اوضاع درآمد نفتی در سال گذشته نسبت به سال ۹۸ کمی بهبود پیدا کرده، اما همچنان سهم هر ایرانی از پول نفت در سال ۱۴۰۱ حدود ۳۴ درصد پایین‌تر از سال ۹۶ است.
سهم هر ایرانی از پول نفت چقدر است؟
درآمد نفتی کشور در سالیان گذشته نوسان زیادی را تجربه کرده و از همین رو نیز سهم هر ایرانی از پول نفت در ۱۶ سال گذشته تغییرات چشمگیری داشته است به خصوص که در دوران پسابرجامی این عدد به یکباره افت شدیدی کرد و طبعا سفره مردم هم کوچک‌تر شد.
با توافق برجام در سال ۹۴، اثرات این توافق در سال ۹۵ در اقتصاد کشور نمایان شد تا جایی که رشد اقتصادی کل در سال ۹۵ بالغ بر ۱۴ درصد به ثبت رسید. همان‌گونه که انتظار می‌رفت بخش نفت یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد اقتصادی بود، به گونه‌ای که رشد حجم بخش نفت و گاز در سال ۹۵ حدود ۳۶ درصد بوده است.
بر همین اساس درآمد سرانه نفتی ایرانیان نیز در سال ۹۵ حدود ۳۵ درصد افزایش یافت. با وجود این افزایش حتی با وجود برجام هم همچنان سهم هر ایرانی از درآمد نفتی در سال ۹۵، حدود ۲۵ درصد پایین‌تر از سهم ایرانیان از پول نفت در سال ۸۶ قرار داشت. روند صعودی این بخش در سال ۹۶ هم ادامه پیدا کرد.
پس از آن و در ابتدای سال ۹۷ بود که ترامپ دستور خروج آمریکا از برجام را امضا کرد و اقتصاد ایران با مشکلات متعددی رو به رو شد.
رشد اقتصادی در این سال به منفی ۵ درصد نزدیک شد و همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد بخش نفت در میان بخش‌های دیگر سقوط چشمگیر‌تری را تجربه کرد، حجم حقیقی بخش نفت در سال ۹۷ منفی ۱۳ درصد به ثبت رسید. این روند نزولی در سال ۹۸ هم تکرار شد.
دولت نمی‌تواند سرخود درآمد نفتی را خرج کند
محمدعلی خطیبی، نماینده اسبق ایران در اوپک، به تجارت‌نیوز گفت: پول نفتی که فروخته می‌شود بلافاصله وصول نمی‌شود؛ بعضا خریدار فرجه‌ای سه ماهه می‌گیرد و بعد از سه ماه این پول را واریز می‌کند. بسته به نوع قرارداد به طور کلی وصول این پول‌ها یک تا سه ماه فرجه دارد و خریدار در این مدت فرصت می‌گیرد پول را واریز کند.
وی افزود: اما به فرض اینکه پول امروز به خزانه بیاید. به هر حال پولی که به خزانه می‌آید براساس برنامه خرج می‌شود. در پایان هر سال برنامه‌ای که دولت پیش نهاد می‌دهد در مجلس بحث می‌شود، بند بند تصویب می‌شود و دولت نمی‌تواند سر خود پول‌ها را خرج کند و مصرف مبلغ را اطلاع دهد.
او ادامه داد: مخارج کشور بر اساس بودجه سالانه و مصوبات مجلس هزینه می‌شود و چنانچه مازادی وجود داشته باشد باید با نظر مجلس هزینه شود. اگر مازاد درآمد حاصل می‌شود باید بنا بر پیشنهاد دولت و تصویب مجلس هزینه شود. دولت نمی‌تواند هر کاری دلش می‌خواهد انجام بدهد دولت براساس بودجه عمل می‌کند و دست و بال‌اش باز نیست.
خطیبی ادامه داد: با توجه به اینکه دلار از گردونه معاملات کشور حذف شده؛ بخشی از این معاملات براساس ارز‌های ملی است و بخشی براساس ارز‌های معتبر غیر دلاری است که مورد توافق کشور و خریدار است و بخش دیگر با تهاتر عمل می‌شود و پول‌اش وصول می‌شود. در مجموع تحریم محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند اما حتی تحریم‌کننده به این نکته اعتقاد دارد که تحریم در ماه‌ها و سال‌های اول تأثیر دارد و بعد از گذشت مدتی تأثیرات تحریم کاهش پیدا می‌کند و خاصیت تحریم ضعیف می‌شود. از این رو کشور تحریم‌کننده معمولاً یکی دو سال فشار وارد می‌کند و بعد به سراغ توافق و… می‌رود.
او در قیاس شرایط تحریم و پساتحریمی در فروش نفت ایران گفت: زمانی که ایران تحریم نبود چیزی بین ۲. ۲ تا ۲. ۵ میلیون بشکه در روز نفت صادر می‌کرد و این پتانسیل صادرات نفت و میعانات گازی و سایر فراورده‌ها وجود داشت. این فرض وجود دارد که با برداشته شدن تحریم‌ها ایران به این ظرفیت تولید باز می‌گردد. ولی وقتی تحریم وجود دارد طبیعتا محدودیت‌هایی ایجاد می‌شود، علاوه براین دولت زمانی کشور را تحویل گرفت که صادرات نفت ما به رقم بسیار ناچیز ۳۰۰ هزار بشکه کاهش پیدا کرده بود. دولت با تلاشی که کرد توانست این رقم را به ۱. ۵ میلیون بشکه در روز افزایش بدهدو البته این در شرایطی است که هنوز هیچ تحریمی لغو نشده است.
خطیبی تأکید کرد: دولت موفق شده در شرایط تحریم صادرات نفت را افزایش بدهد.
وی در پایان درمورد اینکه این پول چه زمانی قرار است روی معیشت مردم تأثیر بگذارد گفت: در دولت قبل مقداری بدهی ایجاد شده و کمی زمان لازم بود تا این بدهی‌ها که بدهی‌های به بانک مرکزی در حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تا ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است پرداخته شود. این رقم قابل توجه بود که دولت قبل پول بدون پشتوانه چاپ کرده و دولت سیزدهم کمی زمان نیاز داشت تا این بدهی‌ها را صاف کند، درنهایت باید صبر کنیم تا دولت این موضوع را در اقتصاد نشان بدهد. ما هنوز تا زقم صادرات دو و نیم میلیون بشکه فاصله داریم. برای تأثیر فروش نفت روی اقتصاد فاصله‌ای چند ماهه زمان نیاز است البته به این شرط که این پول‌ها صرف بدهی‌های دولت قبل نشود.
منبع: تابناک
کلیدواژه: سامانه سماح اربعین گروه بریکس قره باغ معدن طرزه دولت رئیسی تولید نفت فروش نفت درآمد نفتی سامانه سماح اربعین گروه بریکس قره باغ معدن طرزه درآمد نفتی در سال درآمد نفتی ایران سهم هر ایرانی میلیارد دلار صادرات نفت نفت در سال پول نفت نفت ایران سال گذشته سال ۹۵ فروش نفت بخش نفت بدهی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۵۷۶۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عبور از تحریم‌های نفتی و رکوردشکنی فروش نفت خام
به گزارش تابناک اقتصادی؛ توانایی ایران در مسیریابی و غلبه بر تحریم‌های نفتی و دستیابی به رکوردشکنی فروش نفت خام در شش سال گذشته، نشان از انعطاف‌پذیری، خلاقیت و نگاه راهبردی کشور در مواجهه با چالش‌های اقتصادی دارد. علیرغم اینکه ایران با محدودیت‌های قابل توجهی در صادرات نفت مواجه است، موفق شده است فروش نفت خود را افزایش دهد و سالانه تا ۳۵ میلیارد دلار درآمد داشته باشد. این موفقیت را می‌توان ناشی از اجرای سیاست‌های نوآورانه و آینده نگر در حوزه انرژی دولت سیزدهم دانست که ایران را قادر ساخته است از فرصت‌های جدید بازار سرمایه گذاری کند، پایگاه مشتریان خود را گسترش دهد و درآمد‌های ارزی خود را افزایش دهد.
در همین رابطه پیرامون عبور ایران از تحریم‌های نفتی و رکوردشکنی فروش نفت خام برابر با میزان فروش در زمان برجام در سال ۲۰۲۳ میلادی با خانم زهرا فلاحی کارشناس انرژی به گفتگو پرداختیم که در ادامه خواهید خواند.
زهرا فلاحی کارشناس انرژی در مورد مسیر خنثی سازی تحریم‌های تجارت نفت خام ایران گفت: رشد فروش نفت خام ایران نشان دهنده توانایی این کشور برای انطباق و تکامل در پاسخ به پویایی بازار در حال تغییر و فشار‌های ژئوپلیتیکی است. ایران با استفاده از استراتژی‌های بازاریابی جدید، تنوع بخشیدن به پایگاه مشتری و به حداکثر رساندن پتانسیل درآمد خود، توانسته است جایگاهی قوی در بازار جهانی نفت حفظ کند. این رویکرد پیشگیرانه نه تنها به ایران برای غلبه بر تحریم‌های اقتصادی کمک کرده است، بلکه این کشور را به عنوان یک بازیگر قابل اعتماد و رقابتی در تجارت بین المللی نفت معرفی کرده است.
علاوه بر این، موفقیت ایران در جذب سرمایه گذاری خارجی در بخش نفت و گاز، جذابیت این کشور را به عنوان مقصد سرمایه گذاری و شریک استراتژیک در بازار انرژی برجسته می‌کند. ایران با تاکید بر تقویت زیرساخت‌های نفتی، توسعه میادین جدید نفتی و جذب سرمایه خارجی، به عنوان یک بازیگر کلیدی در جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز خود مطرح شده است. تمرکز بر ایجاد مشارکت‌های استراتژیک، ترویج سیاست‌های سرمایه‌دوستانه و ایجاد فضای کسب‌وکار مساعد، ایران را قادر می‌سازد تا به رکورد‌های سالانه سرمایه‌گذاری خارجی بیش از ۵ میلیارد دلار دست یابد.
این کارشناس انرژی در رابطه با بازسازی پالایشگاه‌های نیمه فعال کشور‌های آمریکای جنوبی و پایان تعمیرات بزرگ‌ترین پالایشگاه فراسرزمینی ایران در ونزوئلا اظهار کرد: دولت سیزدهم ایران استراتژی جسورانه و مبتکرانه‌ای را برای تغییر تجارت انرژی خود و تضمین بازار‌های تضمین شده برای صادرات نفت خام خود در پیش گرفته است. ایران با دور شدن از شیوه‌های سنتی تجارت نفت و بهره‌گیری از تخصص فنی و مهندسی داخلی، فرصت‌های جدیدی را برای رشد و گسترش در بازار جهانی نفت شناسایی کرده است.
تصمیم برای تمرکز بر سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پالایشگاهی، نوسازی و ارتقای امکانات موجود، و مشارکت با شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند صنعت پالایشگاه، ایران را قادر ساخته تا وارد بازار‌های جدیدی شود و خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در بخش انرژی آمریکای لاتین معرفی کند. امسال تعمیرات دو پالایشگاه نیمه فعال کشور‌های آمریکای جنوبی به دست مهندسان ایرانی به پایان خواهد رسید و شاهد از سرگیری کامل فعالیت بزرگ‌ترین پالایشگاه فراسرزمینی ایران در ونزوئلا خواهیم بود.
وی ادامه داد: ایران از طریق سرمایه گذاری‌های استراتژیک در پالایشگاه‌های نیمه فعال در آمریکای لاتین، جای پای خود را در منطقه گسترش داده، عملیات پالایشگاهی را احیا کرده و خود را به عنوان ارائه دهنده پیشرو خدمات فنی و مهندسی قرار داده است. ایران با بهره گیری از تخصص و نبوغ ایرانی، خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار انرژی آمریکای لاتین، به ویژه در کشور‌هایی مانند ونزوئلا، که بازسازی پالایشگاه‌ها فرصت‌های جدیدی را برای همکاری و رشد باز کرده است، تثبیت کرده است.
زهرا فلاحی در پایان گفت: موفقیت ایران در عبور از تحریم‌های نفتی، افزایش فروش نفت خام و جذب سرمایه‌گذاری خارجی نشان‌دهنده چشم‌انداز استراتژیک و رویکرد نوآورانه این کشور در تجارت انرژی است. ایران با پذیرش فرصت‌های جدید بازار، تنوع بخشیدن به پایگاه مشتریان خود و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پالایشگاهی کشور‌های همسو با خود، خود را به عنوان یک بازیگر اصلی در بازار جهانی نفت معرفی کرده و خود را به عنوان یک شریک کلیدی در بخش انرژی تثبیت کرده است. در سال ۱۴۰۳ تعمیرات دو پالایشگاه نیمه فعال کشور‌های آمریکای جنوبی به دست مهندسان ایرانی به پایان خواهد رسید و مسیر توسعه صادرات نفت خام در سال جاری نیز تداوم خواهد داشت.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند